Ouder Worden

De Europese bevolking vergrijst al tientallen jaren voortdurend. In Europa zal de bevolking van meer dan 65 jaar naar verwachting toenemen van 90,5 miljoen begin 2019 tot 129,8 miljoen tegen 2050, met het aantal mensen van 85 jaar dat naar verwachting in deze periode meer dan verdubbelt, tot 26,8 miljoen (1). 

Een vergrijzende bevolking heeft een aanzienlijke impact op de maatschappij, in het bijzonder op het vlak van volksgezondheid en sociale zorg. Stijgende levensverwachting heeft inderdaad geleid tot een toename van het aantal ziektejaren, waarbij leeftijd de belangrijkste risicofactor is voor de meeste chronische ziekten zoals hartaandoeningen en kanker, de belangrijkste oorzaken van morbiditeit en mortaliteit in ontwikkelde landen (2). Naast het verhoogde risico op ernstige chronische ziekten, wordt veroudering ook geassocieerd met andere aandoeningen die de kwaliteit van leven kunnen beïnvloeden, zoals cognitieve achteruitgang, gastro-intestinale stoornissen, artritis, osteoporose of sarcopenie.

Veroudering wordt beïnvloed door verschillende levensstijlfactoren, waaronder voeding, lichaamsbeweging en roken. Onderzoek heeft aangetoond dat goede voeding een gezonder verouderingsproces bevordert, dat de kwaliteit van leven verbetert en de incidentie van chronische ziekten en vroegtijdige sterfte (3) vermindert.

Suboptimale inname van plantaardig voedsel zoals volkorengranen, noten, fruit en peulvruchten is verantwoordelijk voor de afname van de levenskwaliteit in Europese landen, gekwantificeerd door Disability-Adjusted Life Years (DALY's) als gevolg van hartaandoeningen, diabetes, beroertes en colorectale kanker (5). Zo wordt bijvoorbeeld sterke naleving van het gezonde planetaire EAT-Lancet voedingspatroon, een gezond, plantaardig eetpatroon, geassocieerd met een 28% lager risico op het ontwikkelen van hartaandoeningen en 59% lager risico op het ontwikkelen van diabetes (6).

Voedingsproblemen bij oudere volwassenen zijn gerelateerd aan zowel onder- als overconsumptie van energie en voedingsstoffen. Oudere mensen zijn met name vatbaar voor ondervoeding, omdat de energiebehoefte met de leeftijd afneemt maar de behoeften aan nutriënten vergelijkbaar blijven met die van jongere volwassenen. Bijzondere zorgen voor ouderen in Europese landen zijn onder meer (3): 

- zorgen voor voldoende eiwitinname om het risico op spierverlies (sarcopenie) en zwakte of kwetsbaarheid te verminderen

- tekorten aan micronutriënten zoals calcium, foliumzuur en vitamines B2, B12, D vermijden, vooral om een gezonde botmineraaldichtheid te ondersteunen en het risico op fracturen te minimaliseren 

- voldoende vezels consumeren om de darmfunctie te ondersteunen en obstipatie, een vaker voorkomend probleem bij oudere volwassenen, te verminderen

- overconsumptie van verzadigd vet, zout en suiker verminderen

Gezonde plantaardige voedingspatronen, met een grote verscheidenheid aan ongeraffineerde plantaardige voedingsmiddelen, kunnen deze voedingsproblemen bij ouderen aanpakken door te zorgen voor voldoende plantaardige eiwitten en een bron van onverzadigde vetzuren, vezels, vitamines en mineralen (7).

Voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong bevatten ook bioactieve bestanddelen zoals polyfenolen die antioxiderende en ontstekingsremmende eigenschappen hebben en geassocieerd zijn met een verminderd risico op hart- en vaatziekten.

Een evenwichtig plantaardig voedingspatroon kan alle essentiële voedingsstoffen leveren om de gezondheid van de botten te ondersteunen, inclusief calcium en eiwitten. Van plantaardige voeding is aangetoond dat het de normale groei en ontwikkeling van de botten gedurende het hele leven bevordert, op voorwaarde dat een grote verscheidenheid aan plantaardig voedsel wordt geconsumeerd en de inname van waardevolle voedingsstoffen wordt onderhouden (8).

Overgewicht en obesitas zijn ook een zorg voor ouderen. In 2019 werd 65,7% van de Europese volwassenen van 65 tot 74 jaar en 60% van de volwassenen ouder dan 75 jaar beschouwd met overgewicht (9). Plantaardige voeding kan ouderen helpen een gezond lichaamsgewicht en -samenstelling te behouden, omdat plantaardige voedingsmiddelen over het algemeen een lagere energiedichtheid hebben dan dierlijke producten en vezels bevatten die kunnen helpen verzadigen en overmatige calorie-inname kunnen helpen voorkomen.

Meer informatie over de rol van plantaardige voeding  bij gezond ouder worden op het platform van Alpro Foundation: Plant-based eating and healthy ageing | Alpro Foundation