Wereldwijd is koemelkeiwitallergie een van de meest voorkomende voedselallergieën bij jonge kinderen, met een geschatte prevalentie tussen 2 en 4,5 % in het eerste levensjaar (1).  

In Nederland komt voedselallergie in de eerste levensjaren bij 5 tot 7 procent van de kinderen voor. Koemelkallergie komt bij 2 tot 3 procent van de zuigelingen voor. Deze cijfers zijn grove schattingen. Er wordt onderzoek gedaan om een nauwkeuriger beeld te krijgen. Deze cijfers komen van de  Stichting Voedselallergie en is bij deze onderzoeken betrokken. 

Koemelkeiwitallergie (KMEA) is een reactie van het immuunsysteem op de eiwitten in alle melk van zoogdieren, waaronder koeien, geiten, schapen, buffels, enz. KMEA is niet hetzelfde als lactose-intolerantie, waarbij het immuunsysteem niet betrokken is. KMEA ontwikkelt zich doorgaans in de vroege kindertijd, hetzij na de eerste blootstelling aan zuigelingenvoeding op basis van koemelkeiwitten, hetzij bij de latere introductie van producten op basis van koemelk in de voeding.  

Koemelkeiwitallergie is een complexe aandoening die een secure aanpakt vergt van zowel ouders als hulpverleners. Stichting Voedselallergie kan hier een goede rol inspelen met voorlichting aan ouders en een goede match te vinden met hulpverleners. 

Op deze site zullen wij enkel ingaan op de informatie welke producten melk en melkproducten kunnen vervangen. 

Plantaardige variaties op yoghurt en kwark zijn op basis van soja en andere ingrediënten. Ze bevatten geen koemelk en worden over het algemeen gekenmerkt door een gunstige vetzuursamenstelling, wat betekent dat ze meestal laag zijn in verzadigd vet. De producten variëren in eiwit en er wordt (meestal) calcium, vitaminen B12 en D toegevoegd tot het gehalte dat ook van nature aanwezig is in melkproducten van dierlijke afkomst. Ze zijn geschikt voor gebruik voor mensen die allergisch zijn voor koemelk-eiwit. 

Plantaardige drinks en plantaardige variatie op yoghurt en kwark worden gebruikt vanwege hun nutritionele waarden en worden genuttigd tijdens verschillende eetmomenten; bij het ontbijt in combinatie met ontbijtgranen en fruit, smoothie of zo uit het glas, als voedzaam tussendoortje, tijdens lunch of warme maaltijd (verwerkt in recepten). Kortom deze producten worden gegeten, gedronken en gebruikt zoals gewone melkproducten. Deze plantaardige producten staan in de supermarkt naast zuivelproducten in hetzelfde schap, waar consumenten zowel naturel, fruitige drinks en variaties met een smaakje kunnen vinden, zowel vers als lang houdbaar. 

Gewone melk en melkproducten leveren belangrijke voedingstoffen in ons dagelijks eetpatroon, zoals eiwitten, calcium en vitamine B12, waardoor je deze producten niet zomaar kunt weglaten zonder daar een gezond alternatief tegenover te zetten. 

Sojaproducten met toegevoegd calcium en B12 zijn volwaardige vervangers van melkproducten en staan ook in de Schijf van 5 van het Voedingscentrum.(bron: Voedingscentrum) 

Bovenstaande toelichting op plantaardige producten geeft aan dat ze een belangrijk onderdeel kunnen zijn van een eetpatroon dat voldoende variatie en voedingstoffen bevat, met name als ze gekozen worden als variatie of alternatief op gewone melkproducten. 

Plantaardige producten in de categorie op basis van amandel, haver of kokosnoot bevatten overal het algemeen niet voldoende eiwitten om echt een vervanger te zijn voor zuivel. Echter doordat ze wel van nature koemelkeiwit vrij zijn, een gunstige samenstelling hebben (vaak laag in suikers en laag in verzadigd vet) en meestal verrijkt zijn met een aantal belangrijke voedingstoffen (calcium en Vit B12) kunnen ze, als eiwit intake voldoende is, een onderdeel zijn in een gezond en gevarieerd eetpatroon. Denk aan verken in pannenkoek, -cakebeslag, koekjesdeeg, soepen en sauzen. Er zijn ook volledige plantaardige (kook)romen verkrijgbaar. 

Voor jonge kinderen is het in geval van KMEA mogelijk om zogenaamde plantaardige ‘groeidrinks’ te gebruiken. Er bestaan op de markt groeidrinks op basis van soja met een voedingssamenstelling die speciaal is aangepast aan de behoeften van kinderen vanaf 1 jaar: een hoeveelheid eiwit en energie aangepast aan de leeftijdsgroep, een verrijking in ijzer, jodium, calcium en vitamines B2, B12, C en D .(2) 

Gewone sojaproducten (drinks en plantaardige variaties op yoghurt of kwark) kunnen vanaf drie jaar deel uitmaken van een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon. Het zijn bronnen van hoogwaardige eiwitten, welke nodig zijn voor normale groei en ontwikkeling van de botten bij kinderen, en bevatten ook goede vetzuren. Bovendien zijn de meeste verrijkt met vitamines en calcium.